Plutarch mawiał, że ogromnym mankamentem ludzkim jest nieumiejętność słuchania. Brak słuchania rodzi sytuacje, gdy bierni, nieuważni dyskutanci „dorabiają sobie tezy” lub argumenty, które rzekomo padły w czasie dyskusji z ust innych dyskutantów podczas gdy to nie miało miejsca w rzeczywistości. W ten sposób bierni słuchacze kreują w swoich umysłach wirtualną rzeczywistość, która nie ma nic wspólnego z faktyczną rzeczywistością. A przecież dialog jest atrybutem inteligentnego umysłu, który słucha innych, analizuje i stawia pytania.

Dyskusje pomiędzy ludźmi mają różne przyczyny i podłoża. Inne dyskusje mogą być prowadzone w firmie, inne w domu a jeszcze inne na konferencji. Bez wstępnego określenia celu i warunków dyskusji, może się ona zamienić w szum informacyjny, gdy każdy mówi i nikt nie chce słuchać. Ma to często miejsce w dyskusjach klasycznych i w mediach społecznościowych. Poniżej zebrałem podstawowe zasady prowadzenia dyskusji.

1. Pryncypia dyskusji

A. Jasne określenie celów dyskusji,

B. Ustalenie podstawowych zasad i reguł,

C. Zapewnienie wspólnej podstawy do zrozumienia,

D. Strategia zarządzania dyskusją, zachowanie koncentracji i jej płynności,

E. Włączanie wszystkich zainteresowanych do dyskusji

F. Powołanie aktywnego moderatora dyskusji

G. Podsumowanie dyskusji

H. Zebranie opinii dyskutantów

Poniżej film wskazujący techniki wpływu na ludzki umysł, bądź ich świadom.

A. Dyskusje mogą mieć różne cele:

1. Przedstawienie problemów wymagających działania i propozycji rozwiązań od uczestników,

2. Omówienie określonego problemu i pozyskanie wiedzy od specjalistów tematycznych,

3. Poszukiwanie rozwiązań problemu w szerokim gronie o różnych poglądach na zagadnienie,

4. Poznanie opinii wszystkich zainteresowanych stron których dotyka omawiany problem,

5. Dostarczanie informacji uczestnikom w celu podniesienia ich świadomości danego zagadnienia,

6. Ćwiczenie dialogu pomiędzy uczestnikami jako formy wzoru do rozwiązywania problemów,

7. Promowanie krytycznego myślenia wśród uczestników, którzy porównują fakty i opinie,

8. Skłócenie uczestników,

9. Wygłoszenie własnego zdania przez organizatora i dopuszczanie do głosu tylko tych, którzy podzielają jego zdanie, pozostali są cenzurowani, jednak ich obecność została odnotowana.

B. Reguły i zasady.

1. Porządek dyskusji – przedstawiony przed dyskusją w celu przyswojenia zasad przez uczestników.

2. Powołanie niezależnego sekretarza który zadba o zapis (nagranie) dyskusji i jej wizualizację w postaci pisemnej, która później zostanie dostarczona do każdego uczestnika dyskusji.

3. Przestrzeganie reguły, że gdy 1 osoba mówi, to reszta dyskutantów słucha aktywnie.

4. Krytyka – dotyczy przedstawianych informacji, pomysłów a nie osób. Krytykujący popiera swoje tezy odpowiednimi faktami a nie epitetami, wyśmiewaniem, przedrzeźnianiem.

5. Komentowanie – pozytywne, które dostarcza nowych informacji odnośnie danego zagadnienia a nie skupia się na przekonywaniu do swojej racji (czyli opinii bazującej na ograniczonym zasobie wiedzy).

6. Unikanie wskazywania winnych pośród dyskutantów, nie podżegaj do zemsty, linczu lub wyproszenia danego uczestnika.

7. Szacunek i empatia – wszyscy dyskutanci odnoszą się do siebie z respektem bez względu na przedstawiane fakty, opinie, wiek, płeć, rasę, pochodzenie czy prezentowane źródła informacji.

8. Pokora i skromność – nie wywyższanie się nad innymi dyskutantami (przerośnięte ego), zachowanie świadomości, że nikt nie dysponuje wszystkim informacjami i faktami. Każdy uczestnik ma świadomość własnego ograniczenia jeśli chodzi o informacje czy też metody prezentowania informacji.

9. Kultura – wypowiedzi skupiające się na meritum, problemie, faktach w sposób przyjęty jako cywilizowany, bez personalnego ośmieszania innych dyskutantów. W wielu przypadkach dyskutanci używają indywidualnych form ekspresji, dobierając różne słownictwo, w zależności od grupy docelowej do której chcą dotrzeć. To pewna forma indywidualizmu, który niektórym, szczególnie wrażliwym ludziom w ich odczuciu może się kojarzyć z nachalnym przekazem.

10. Szanse – daj każdemu szansę zabrania głosu i wyrażenia swojej opinii, przekazania nowych informacji. Dopuszczaj do głosu niepokornych, oni mogą mieć wspaniałe pomysły rozwiązań.

11. Nie proś osób aby wypowiadały się w imieniu swojej grupy społecznej (postrzeganej), z reguły nie mają takich uprawnień. Wyjątek – przed dyskusją zostali wybrani w demokratyczny sposób przez większość swoich przedstawicieli jako reprezentanci grupy.

C. Zapewnienie wspólnej podstawy do zrozumienia

1. Przed dyskusją udostępnij, prześlij uczestnikom materiały opisujące tematykę dyskusji. To pomoże uczestnikom w przygotowaniu się i od początku koncentracji na docelowych tematach.

2. Przed dyskusją wyślij do wszystkich uczestników listę pytań dotyczących danego tematu w celu wyszukania przez ich informacji i podaniu źródeł.

3. W czasie dyskusji zadbaj aby w wypowiedziach odróżniać wypowiedzi dyskutantów: oceniające, osobiste opinie, osobiste doświadczenia, fikcyjne odwołania, spekulacje nie poparte dowodami.

4. Poproś dyskutantów o podjęcie wysiłku intelektualnego i skorzystanie z rozsądku, logiki a nie sztuczek retorycznych w których ukrywają narzuconą narrację (lobbyści, mass media, zleceniodawcy, itp.).

5. Zidentyfikuj wątki dyskusji które nie dotyczą tematu, zapisz je na później jako materiał do kolejnej dyskusji.

D. Strategia zarządzania dyskusją, zachowanie koncentracji i jej płynności.

1. Nie podawaj na początku dyskusji rozwiązań problemów, lecz stawiaj zachęcające pytania, używaj pytań które wymagają odpowiedzi z uzasadnieniem.

2. Aktywnie zarządzaj dyskusją, nie pozwól aby energia i wypowiedzi dyskutantów zostały zmarnowane na tematy, nie związane z celem dyskusji. Zwracaj uwagę na docelowy problem, jeśli dyskusja jest prowadzona na wątki poboczne.

3. Stawiaj dociekliwe pytania, pogłębiające tematykę. W ten sposób każdy uczestnik ma szansę na wykorzystanie swojego intelektu i zdrowego rozsądku.

4. Dziękuj za zaangażowanie każdemu dyskutantowi.

5. Podsumuj najważniejsze punkty dyskusji, korzystaj z dostępnych form wizualizacji.

E. Włączanie wszystkich zainteresowanych do dyskusji

1. Zadawaj pytania biernym uczestnikom dyskusji, nie przerywaj i nie komentuj,

2. W przypadku dużej liczby dyskutantów, zaaranżuj tzw. round tables, czyli sesje dyskusyjne w mniejszym gronie, gdzie wszyscy uczestnicy mogą się po kolei wypowiedzieć na dany temat.

3. W przypadku dużej liczby dyskutantów, zaaranżuj dyskusję wszystkich przedstawicieli sesji dyskusyjnych przeprowadzonych w mniejszych gronach.

F. Powołanie aktywnego moderatora dyskusji

1. Zachowanie moderatora – powinien aktywnie moderować dyskusję a nie biernie obserwować lub przysypiać pozwalając na popłynięcie dyskusji w nieznane, obce tematy.

2. Pomoc moderatora – w formie doboru słów, pomocy dyskutantom w doborze słów lub opisie zagadnienia.

3. Niezależność – pomiędzy moderatorem a dyskutantami nie może istnieć zależność służbowa (podwładny – przełożony) lub inny rodzaj relacji, który umożliwia moderatorowi wpływ na uczestników (emocjonalny, finansowy, służbowy, inne).

G. Podsumowanie dyskusji

1. Prowadzący dyskusję na zakończenie przedstawia w zwięzły sposób podsumowanie omówienia poszczególnych punktów dyskusji. W ten sposób identyfikuje zbadane kwestie i wzmacnia w uczestnikach poczucie dobrze wykonanej pracy zespołowej.

H. Zebranie opinii dyskutantów

1. Organizator dyskusji prosi uczestników o wyrażenie ich opinii zwrotnej (j.ang. feedback) na temat jakości dyskusji, sposobu organizacji. Dodatkowo warto poprosić o wpisanie pytań na które nie zostały znalezione odpowiedzi podczas dyskusji. Te informacje mogą być bardzo przydatne podczas organizacji kolejnych dyskusji.

Złota myśl ze Wschodu: Trzeba słuchać nie tylko uchem, lecz także rozumem, by nie być podobnym do osła, który niosąc ładunek zna tylko jego ciężar, ale nie odróżnia wartości brzę­czącego złota od grzechoczących kawałków drzewa”.

Kolejne 2 części dotyczące dyskusji już wkrótce (jutro i pojutrze), kończę je redagować.

Zapraszam do dyskusji o pryncypiach dyskusji, z jakimi praktykami spotykacie się w codziennym życiu?

*Przypisy, źródła, linki:

https://futureoflife.org/principles-discussion/

http://www.westpomerania.pl/category/ogolne-prawidla-dyskusji

https://crlt.umich.edu/publinks/generalguidelines

https://www.cmu.edu/teaching/designteach/design/instructionalstrategies/discussions.html